Quy trình sản xuất thực phẩm chức năng hoàn chỉnh gồm những công đoạn và yêu cầu gì?

Thực phẩm chức năng là gì?

Thực phẩm chức năng là những sản phẩm có thành phần từ dược liệu,  hay lợi khuẩn, các nguyên tố vi lượng, các enzym, acid béo… có tỷ lệ thành phần  nhất định, dùng để chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, hỗ trợ chức năng cho con người, tăng sức đề kháng, giảm bớt nguy cơ mắc bệnh… Tùy vào thành phần và công dụng mà thực phẩm chức năng được chia làm 3 loại là thực phẩm bổ sung, thực phẩm bảo vệ sức khoẻ và thực phẩm dinh dưỡng y học.

Để được xác định là thực phẩm chức năng, sản phẩm sản xuất trong nước cần được cấp giấy chứng nhận công bố sản phẩm là thực phẩm chức năng, bảo đảm chất lượng, độ an toàn, có hướng dẫn cụ thể về công dụng, đối tượng dùng, cảnh báo phù hợp, cách dùng… theo đúng quy định của pháp luật.

Quy trình sản xuất đóng vai trò rất quan trọng trong việc sản phẩm có được cấp phép và được phân phối ra thị trường hay không. Nguyên nhân là do các quy trình sản xuất thực phẩm chức năng cần đạt được các yêu cầu khắt khe của tiêu chuẩn GMP. Thiếu yếu tố này, sản phẩm không đủ điều kiện để được lưu hành trên thị trường.

Các quy trình sản xuất thực phẩm chức năng – Các công đoạn và yêu cầu

Sau khi công thức bào chế cũng như kế hoạch sản xuất cụ thể (đã được phê duyệt), nhà máy sẽ tiến hành sản xuất. Một quy trình sản xuất thực phẩm chức năng sẽ trải qua những công đoạn với những yêu cầu cụ thể sau:

Tìm, chuẩn bị nguồn nguyên liệu

Các nguyên liệu sản xuất thực phẩm chức năng phải đạt tất cả các tiêu chuẩn theo quy định về: Định tính, định lượng, các chỉ tiêu vi sinh, kim loại nặng, độ sạch….

Có nhiều loại nguyên liệu sản xuất thực phẩm chức năng, trong đó hay được dùng nhất đó là các loại dược liệu. Tuy nhiên, với thị trường dược liệu hỗn loạn như hiện nay, doanh nghiệp cần vô cùng cẩn trọng khi nhập từng đơn hàng để tránh tình trạng mua phải dược liệu giả, nhầm lẫn dược liệu, rác dược liệu, dược liệu kém chất lượng… Và dược liệu đạt chuẩn GACP hoặc Organic là lựa chọn tốt cho các doanh nghiệp, tuy nhiên, chi phí đầu vào sẽ tăng cao.

Chuẩn bị điều kiện sản xuất

Nhà xưởng để sản xuất thực phẩm chức năng bắt buộc cần đạt tiêu chuẩn thực hành sản xuất (GMP) thực phẩm chức năng. Các yêu cầu trong GMP rất chi tiết và khắt khe, bao gồm các tiêu chuẩn về thiết kế, xây dựng, lắp đặt, hệ thống máy móc, vệ sinh cũng như trình độ nhân viên sản xuất….

Trước mỗi lô sản phẩm cụ thể, nhà máy cần chuẩn bị tất cả các điều kiện sản xuất theo đúng tiêu chuẩn GMP và phải được bộ phận kiểm soát chất lượng thông qua thì mới được tiến hành sản xuất.

Kiểm nghiệm nguyên liệu

Các nguyên liệu sản xuất thực phẩm chức năng cần được kiểm nghiệm trước khi  nhập kho. Trước khi đưa vào sản xuất thì cần được lấy mẫu và kiểm nghiệm lại một lần nữa. Nguyên nhân là do trong thời gian bảo quản, nguyên liệu có thể bị giảm chất lượng, điều đó sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Tiến hành sản xuất thực phẩm chức năng

Với mỗi một lô hàng, một dạng bào chế sẽ có quy trình sản xuất thực phẩm chức năng riêng. Các công đoạn, chỉ tiêu của từng công đoạn từ lúc đưa nguyên liệu đầu vào đến khi hoàn thành sản phẩm (viên nang cứng, viên nén, viên hoàn…) đều đã được lên kế hoạch (đã được thông qua) từ trước. Đồng thời, tất cả các công đoạn đều có chỉ tiêu riêng theo đúng tiêu chuẩn GMP.

Trong xuyên suốt quy trình sản xuất thực phẩm chức năng, các bán thành phẩm (bột, cốm,…) đều cần được kiểm nghiệm. Chỉ khi chúng đạt yêu cầu thì các công đoạn tiếp theo mới được tiếp tục tiến hành.

Quy cách đóng gói

Bao bì, nhãn dán, các thiết bị đóng gói, khu vực đóng gói…cần được đảm bảo vệ sinh, được sắp xếp và có chất lượng đạt đúng quy định. Đồng thời nội dung nhãn cần rõ ràng, đúng theo quy định về nhãn thực phẩm chức năng. Khi đóng gói, cần đảm bảo giảm đến mức tối thiểu nguy cơ nhiễm chéo, lẫn lộn hoặc bị tráo đổi. Sau khi sản phẩm được hoàn thành sẽ được kiểm nghiệm lại một lần nữa.

Bảo quản

Sản phẩm cần được bảo quản trong điều kiện phù hợp trước khi phân phối ra thị trường nhằm đảm bảo chất lượng không bị thay đổi. Các yếu tố cần đạt chuẩn trong quá trình bảo quản đó là: Ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, độ sạch, độ thoáng khí, tránh nhiễm chéo. Cần bảo quản sản phẩm tách riêng nguyên vật liệu và sản phẩm bị loại, thu hồi hoặc bị trả về.

Một số sản phẩm hoặc dạng bào chế sẽ cần một số điều kiện bảo quản nhất định. Vì vậy, người phụ trách cần có hiểu biết về tính chất của từng loại thực phẩm chức năng, từ đó tạo môi trường bảo quản tốt cho sản phẩm.

Trên đây là chi tiết về quy trình sản xuất thực phẩm chức năng. Có thể dễ dàng nhận thấy, để có đủ điều kiện sản xuất loại sản phẩm đặc biệt này, các yêu cầu đặt ra rất khắt khe, cần thời gian và vốn đầu tư rất lớn để xây dựng nhà xưởng đạt chuẩn. Chính vì vậy, khi muốn kinh doanh thực phẩm chức năng, xu hướng hiện nay đó là hợp tác với các nhà máy nhận gia công đã đạt tiêu chuẩn GMP.